Jak dobrać głośniki Indiana Line zależnie od wielkości pomieszczenia?
Dobór kolumn głośnikowych do rozmiarów pomieszczenia odsłuchowego ma niebagatelny wpływ na jakość dźwięku, jaką ostatecznie uzyskamy z ich wykorzystaniem. Mogłoby się wydawać, że sprawa jest prosta – małe kolumny podstawkowe nadają się do małych pomieszczeń, a kolumny podłogowe do większych. Nie jest to jednak do końca tak oczywiste, ponieważ pod uwagę należy wziąć także dodatkowe czynniki, takie jak choćby kształt pomieszczenia. Przy wyborze kolumn nie można pominąć również akustyki wnętrza. Jest ona nie mniej istotna niż dopasowanie poszczególnych elementów tworzących zestaw stereo (z głośnikami podłogowymi/podstawkowymi) czy kino domowe (wyposażone w głośnik centralny, głośniki sufitowe/efektowe).
Contents: How to choose Indiana Line speakers depends of the room size?
- Jakie kolumny głośnikowe do salonu lub pokoju?
- Kolumny głośnikowe a wielkość pomieszczenia
- Subwoofer jako dodatkowy głośnik niskotonowy
- Kubatura, kształt i akustyka pomieszczenia
How to choose Indiana Line speakers depends of the room size?
Jak wybrać kolumny głośnikowe w zależności od rozmiarów pomieszczenia? Niestety nie jest to sprawa oczywista. Dobór zespołów głośnikowych do konkretnego pokoju odsłuchowego, np. domowego salonu, jest niezwykle istotnym czynnikiem z punku widzenia ostatecznego brzmienia zestawu audio. O tym, jakie kolumny głośnikowe – podłogowe czy podstawkowe – zainstalujemy będzie zależało m.in. od kubatury pomieszczenia, w którym mają one pracować, a także od poziomu głośności, z jaką chcemy odtwarzać muzykę. Ważna więc będzie także efektywność kolumn.
Nie bez znaczenia pozostaje kwestia finansowa, a więc kwota, jaką możemy przeznaczyć na system stereo czy kino domowe. O ile w zestawie stereofonicznym, przeznaczonym głównie do słuchania muzyki, dobór pary kolumn będzie znacznie łatwiejszy, o tyle w wypadku kina domowego, gdzie wykorzystujemy dodatkowo głośnik centralny i głośniki efektowe (w tym niekiedy również głośniki sufitowe), nie jest łatwo wybrać kolumny głośnikowe, które będą odpowiednio dopasowane do wielkości pomieszczenia odsłuchowego. Na przykład w systemie kina domowego obsługującym dźwięk przestrzenny Dolby Atmos możemy zainstalować nawet cztery głośniki sufitowe. W mniejszych pomieszczeniach wystarczające będą konfiguracje z dwoma głośnikami sufitowymi.
Wszystkie kolumny głośnikowe pasywne, niezależnie od tego, jakie mają parametry elektryczne, do działania potrzebują wzmacniacza odpowiedniej mocy (lub końcówki mocy).
Tradycyjne kolumny głośnikowe podłogowe charakteryzują się zwykle szerokim pasmem przenoszenia, mocnym basem i dużą dynamiką. Ze względu na swoje gabaryty i miejsce, którego potrzebują w pomieszczeniu odsłuchowym są przy okazji jednym z kluczowych elementów aranżacji wnętrza, a więc powinny być jego ozdobą, wpasowując się w pozostałe elementy wystroju, także pod względem kolorystyki.
Z kolei kolumny podstawkowe są chętnie wybierane do systemów stereo i kina domowego nie tylko ze względu na charakter brzmienia, ale przede łatwiejsze ustawienie. Z uwagi na mniejsze rozmiary ich obudowy charakteryzują się dużą sztywnością, co przekłada się na mniejszy poziom zniekształceń i słabsze rezonanse.
Kolumny głośnikowe a wielkość pomieszczenia
Niezależnie od tego, czy mamy do czynienia z wysokiej klasy kolumnami podłogowymi, czy podstawkowymi, trudno na pierwszy rzut oka stwierdzić do jakich rozmiarów pomieszczenia będzie najlepiej nadawał się dany model. Wraz z kubaturą/wymiarami pomieszczenia zmienia się zapotrzebowanie na moc, a także akustyka wnętrza. Inna będzie też odległość zainstalowanych kolumn od słuchacza, co ma znaczenie nie tylko przy odtwarzaniu dźwięku stereo, ale też dźwięku przestrzennego (np. przez głośniki sufitowe). Im większa odległość, tym większą rolę zaczynają odgrywać odbicia dźwięku od poszczególnych ścian i sufitu.
Trudno jest w prosty sposób określić rozmiary pomieszczenia, do których konstruktorzy kolumn głośnikowych projektują swoje modele. Wynika to z faktu, że nie ma bezpośredniego przełożenia takich parametrów jak wielkość zastosowanych przetworników i ich membran, skuteczność (efektywność), moc głośników czy impedancja kolumn na to, do jakich rozmiarów pomieszczenia odsłuchowego dany model będzie najlepszy.
Można jednak z dużym prawdopodobieństwem przyjąć, że w większości dużych domowych salonów najlepiej sprawdzą się kolumny głośnikowe podłogowe, w zestawie z którymi nie może zabraknąć odpowiedniej mocy amplitunera, wzmacniacza lub końcówki mocy. Z kolei w mniejszych pomieszczeniach, m.in. ze względu na brak wystarczającej przestrzeni na ustawienie kolumn podłogowych, lepiej sprawdzą się kolumny głośnikowe podstawkowe.
Pomieszczenie do 12 m2
Kompaktowych kolumn głośnikowych, które nadają się do małych pomieszczeń jest na rynku mnóstwo. Są to zarówno zestawy pasywne, jak i zestawy głośnikowe aktywne. Wybór kolumn do małego pomieszczenia nie jest więc łatwy. Polecamy tutaj szczególnie kolumny głośnikowe podstawkowe Indiana Line Diva 252 lub Indiana Line Tesi 241.
Diva 252 doskonale sprawdzi się do słuchania muzyki w kompaktowym zestawie stereofonicznym. Ma szerokie pasmo przenoszenia, które mieści się w zakresie od 48 Hz do 22 kHz. Głośnik wysokotonowy w modelach z serii Diva został zamocowany w obudowie z wykorzystaniem gumowej podkładki izolacyjnej, która ogranicza drgania przenoszone z obudowy, poprawiając stereofonię i klarowność sopranów.
Drugi ze wspomnianych modeli, czyli Tesi 241 może być doskonałym zamiennikiem głośników do mikrowieży. Podobnie jak Diva 252 ma bass reflex ulokowany z tyłu, a więc ustawienie tego głośnika bliżej ściany może dodatkowo wzmocnić przetwarzanie niskich tonów. Kolumny głośnikowe Tesi 241 mogą być również wykorzystane jako głośniki tylne (głośniki efektowe) w zestawie kina domowego. W takim systemie dźwięku przestrzennego możesz wykorzystać również głośnik centralny Indiana Line Tesi 761, który będzie spójny wzorniczo z pozostałymi modelami z serii Tesi.
Ciekawą propozycją do mniejszego wnętrza może okazać się także Nota 240 X. Niewielki system stereo wykorzystujący te kolumny podstawkowe będzie nie tylko doskonale prezentował się w pomieszczeniu odsłuchowym, ale przy tym zapewni także bardzo dobre brzmienie. Nota 240 X sprawdzi się np. jako nagłośnienie telewizora, oczywiście, w połączeniu z odpowiednim wzmacniaczem. Te kolumny głośnikowe również mogą być wykorzystane jako głośniki tylne/efektowe w systemie kina domowego. Co więcej, konstrukcja obudowy umożliwia zawieszenie ich na ścianie.
Wyjątkową konstrukcją w ofercie marki Indiana Line jest Tesi Q. Model ten możesz zabudować w ścianie lub zawiesić na niej (z wykorzystaniem dołączonej do zestawu drewnianej obudowy). Dzięki temu nie zajmie wiele miejsca, a jednocześnie zapewni bardzo dobrej jakości dźwięk. W tym modelu instalacyjnym zastosowano takie same podzespoły jak w kolumnach głośnikowych z serii Tesi, co pozwala zachować spójne z nimi brzmienie. Dzięki temu możesz wykorzystać Tesi Q także jako głośnik efektowy w systemie kina domowego wraz z innymi modelami należącymi do serii Tesi Indiana Line, zachowując tę samą jakość tonalną.
W mniejszych pomieszczeniach możesz też wykorzystać kompaktowe kolumny aktywne (zwykle dwudrożne), a nawet głośniki przenośne Bluetooth (przetwarzające pełne pasmo akustyczne najczęściej z wykorzystaniem jednego głośnika szerokopasmowego). W systemach multiroom, w pomieszczeniach takich jak łazienka czy przedpokój, do tworzenia muzycznego tła mogą z kolei sprawdzić się głośniki sufitowe Indiana Line RD 260 czy RD 280.
Pomieszczenie do 15 m2 – jakie kolumny podstawkowe wybrać?
Tam, gdzie mamy niewiele miejsca na ustawienie kolumn głośnikowych, a ponadto odległość zestawu nagłośnieniowego od miejsca odsłuchu jest stosunkowo mała, dobrze sprawdzą się niewielkie kolumny podstawkowe, na które zawsze znajdzie się miejsce – jeśli nie na specjalnej podstawce, to bezpośrednio na meblościance czy szafce RTV.
Warto wziąć pod uwagę np. model Indiana Line Diva 262. Są to dobre głośniki do pomieszczenia o powierzchni nie przekraczającej 15 m2. Model ten wykorzystuje obudowę typu bass reflex. Otwór jest umieszczony z przodu, co w razie potrzeby umożliwia ustawienie kolumny nawet bardzo blisko ściany. Ta dwudrożna konstrukcja wykorzystuje woofer z materiału Curv, co w połączeniu z pozostałymi rozwiązaniami technicznymi, jakie tutaj zastosowano pozwala uzyskać czyste i dynamiczne brzmienie.
Kolejną naszą propozycją są kolumny Indiana Line Tesi 261, które doskonale odnajdą się w dowolnie urządzonym wnętrzu. Również jest to model z przednim bass refleksem, co ułatwia jego ustawienie. Sprawdzi się wszędzie tam, gdzie nie mamy miejsca na duże kolumny podłogowe, ale jednocześnie nie chcemy rezygnować z wysokiej jakości dźwięku odtwarzanego przez nasz systemu audio.
Z oferty Indiana Line warto zwrócić uwagę także na serię Nota i należące do niej kolumny głośnikowe Nota 250 X wykorzystujące ponadczasowe obudowy z elegancko wyprofilowanymi bocznymi panelami, które podkreślają eleganckie kształty tego modelu. Dzięki temu Nota 250 X będzie nie tylko ozdobą każdego wnętrza, ale jednocześnie pozwoli uzyskać emocjonujące brzmienie o wyjątkowej dynamice, jak na podstawkową konstrukcję.
Pomieszczenie do 20 m2 – kolumny podłogowe czy podstawkowe?
W pomieszczeniach o powierzchni 15–20 m², w zależności od preferencji słuchacza, mogą sprawdzić się zarówno kolumny podstawkowe, jak i mniejsze konstrukcje podłogowe.
Jeśli masz miejsce na podłogowe kolumny głośnikowe, wówczas polecamy stworzenie systemu stereo w oparciu o parę Indiana Line Diva 552. Na uwagę w tym modelu zasługuje m.in. 2,5-drożny układ głośników z odpowiednio izolowanym głośnikiem wysokotonowym. Kolumny głośnikowe Diva 552 mają membrany papierowe (z naturalnej pulpy celulozowej) w przetwornikach niskotonowych. Z kolei woofer Divy to konstrukcja wykorzystująca innowacyjny materiał Curv, który powstaje przez odpowiednie połączenie włókien wyróżniających się dużą sztywnością i dużym tłumieniem wewnętrznym. Dzięki temu uzyskano ciepłe, przyjemne brzmienie i dużą dynamikę.
Wśród modeli podłogowych, w wypadku pomieszczenia o powierzchni do 20 m2, na uwagę zasługują także kolumny głośnikowe Indiana Line Tesi 561. Są to również kolumny 2,5-drożne i, podobnie jak Diva 552, mają otwór bass reflex na froncie. Dzięki temu łatwiej o ich ustawienie w pomieszczeniu odsłuchowym. Zamiast czarnego fortepianowego wykończenia mamy tu elegancką powłokę winylową w odcieniu czarnego dębu lub jasnego orzecha. Model ten ma możliwość podłączenia w trybie bi-ampingu/bi-wiringu, co pozwala wydobyć z niego jeszcze lepsze brzmienie.
Trzecią podłogową opcją są kolumny Indiana Line Nota 550 X. Jedyny należący do serii Nota podłogowy model to także 2,5-drożna konstrukcja wykorzystująca stylową obudowę z płyty MDF z tłumiącymi rezonanse wzmocnieniami wewnętrznymi. Model ten w zakresie średnich tonów brzmi ciepło i łagodnie, a zastosowany w nim przetwornik niskotonowy gwarantuje mocne i głębokie basy. Na uwagę zasługuje ponadto specjalna konstrukcja filtra głośnika wysokotonowego, która pozwala uzyskać wyraźne i klarowne wysokie tony.
Osobom, które mimo tego, że dysponują pomieszczeniem o stosunkowo dużej powierzchni, ale nie mają miejsca na odpowiednie rozmieszczenie wspomnianych modeli podłogowych polecamy 2-drożne kolumny głośnikowe Nota 260 X z otworem bass reflex z tyłu.
Powierzchnia do 25 m2 i kolumny głośnikowe podłogowe
Jeśli wnętrze jest stosunkowo duże, a dodatkowo dobrze wytłumione, wówczas konieczne jest zastosowanie modelu o dużej efektywności i wykorzystującego przetworniki z membranami o dużej powierzchni. W tego typu pomieszczeniach dobrze sprawdzi się większość kolumn podłogowych, w których przetworniki elektroakustyczne odpowiedzialne za niskie i średnie tony mają zazwyczaj większe rozmiary.
W tym segmencie polecamy Waszej uwadze kolumny głośnikowe Indiana Line Diva 660, czyli topowy model z aktualnej oferty tej włoskiej marki audio. Mają one 3-drożną konstrukcję i zapewnią wysoką jakość dźwięku nawet w dużym salonie. W odróżnieniu od wielu podobnych modeli wykorzystujących trzy przetworniki (po jednym dla każdego z przetwarzanych zakresów pasma akustycznego), Diva 660 ma wbudowane 4 głośniki – wysokotonowy, nisko-średniotonowy i dwa niskotonowe. Zapewnia to szeroki zakres przetwarzanych dźwięków, a przy tym naturalne brzmienie z szeroką i emocjonującą sceną dźwiękową.
Alternatywą dla powyższego modelu mogą być kolumny głośnikowe Indiana Line Tesi 661. Również są 3-drożne i, podobnie jak Diva 660, mają możliwość pracy w bi-ampingu/bi-wiringu. Ze względu na otwór bass reflex znajdujący się z tyłu i stosunkowo dużą konstrukcję z masywną obudową, Tesi 661 pokaże pełnię swoich możliwości odsunięta około metr od ściany pomieszczenia odsłuchowego.
Pomieszczenie powyżej 25 m2 (do 30 m2, do 40 m2, do 50 m2)
W większych salonach o powierzchni 30 m2, 40 m2, a nawet 50 m2, a więc znacznie powyżej wspomnianej granicy 25 m2 – można zastosować większe zestawy podłogowe lub duże monitory z wooferami o sporej średnicy. Tego typu modele powinny charakteryzować się nie tylko szerokim pasmem przenoszenia, ale przede wszystkim dużą skutecznością.
Do nagłośnienia szczególnie dużych przestrzeni polecamy wykorzystanie kolumn głośnikowych Indiana Line DJ 308 lub DJ 310. Są to modele 3-drożne z podwójnym tunelem bass reflex i wbudowanymi dużymi głośnikami niskotonowymi. DJ 308 ma przetwornik basowy o średnicy 230 mm, a w modelu DJ 310 ma on średnicę 275 mm. W połączeniu z pozostałymi przetwornikami elektroakustycznymi pozwala to uzyskać mocne i pełne brzmienie. Modele te z powodzeniem nagłośnią nawet dużą salę treningową. Na uwagę zasługuje także wykonanie kolumn z serii DJ. Ich wzornictwo utrzymane jest w klasycznej, vintage’owej stylistyce.
Subwoofer jako dodatkowy głośnik niskotonowy
W dużych pomieszczeniach, zwłaszcza w systemach kina domowego (do oglądania filmów), niezbędnym elementem uzupełniającym pozostałe kolumny głośnikowe może okazać się dodatkowy, zewnętrzny głośnik niskotonowy. Zwykle jest to aktywny subwoofer, a więc taki, który ma wbudowany wzmacniacz. Jego wykorzystanie znacząco poprawi jakość dźwięku w zakresie niskich częstotliwości.
Pomieszczenia o dużej kubaturze wymagają odpowiednio „potężnych” subwooferów, tak aby były one w stanie wytworzyć właściwe ciśnienie akustyczne, niezbędne do uzyskania mocnego basu. W mniejszych wnętrzach wystarczające mogą okazać się modele o stosunkowo niewielkiej mocy, zwłaszcza jak na aktywny subwoofer.
Warto poeksperymentować nieco z ustawieniem subwoofera w pomieszczeniu odsłuchowym i wybrać optymalne położenie, które zapewni odpowiedni poziom reprodukcji niskich tonów. Oczywiście eksperymentujemy na tyle, na ile aranżacja wnętrza nam na to pozwala. Ulokowanie głośnika niskotonowego w rogu pokoju może uwydatnić basy. Warto przy tym zwrócić uwagę również na zjawisko „dead spots”, czyli występowanie miejsc, w których bas jest wyraźnie osłabiony.
Jeśli nie jesteśmy w stanie odpowiednio dopasować położenia subwoofera, warto wspomóc się systemem automatycznej kalibracji, w który może być wyposażony np. wzmacniacz lub amplituner kina domowego. Jeżeli jednak nie dysponujemy komponentem audio obsługującym tego typu rozwiązanie, wówczas warto wybrać subwoofer, który pozwoli nam ręcznie, precyzyjnie skalibrować jego ustawienia i dopasować brzmienie do pozostałych kolumn głośnikowych (podłogowych lub podstawkowych, zależnie od wybranych modeli).
Jeżeli chcemy nagłośnić duże pomieszczenie powyżej 30 m2, można zastosować więcej niż jeden subwoofer z własnym wzmacniaczem, co zapewni mocne basy, ale też umożliwi bardziej równomierne rozłożenie dźwięku odtwarzanego dźwięku. Warto wówczas, aby wszystkie subwoofery były identyczne. Należy jednak pamiętać, że zwiększenie liczby głośników niskotonowych w zestawie głośnikowym nie zawsze musi pozytywnie wpływać na jakość dźwięku.
Wśród aktywnych subwooferów warto przyjrzeć się dwóm modelom oferowanym przez markę Indiana Line. Mamy tutaj na myśli Basso 840 i Basso 880. Obydwa zostały wyposażone w bogatą sekcję kontrolną, dzięki której odpowiednio wyregulujemy takie parametry jak faza, częstotliwość odcięcia czy wzmocnienie sygnału audio (mając na uwadze pozostałe głośniki), uzyskując mocny, głęboki bas. Modele różnią się przede wszystkim klasą pracy wbudowanego wzmacniacza, a co za tym idzie także mocą. Indiana Line Basso 880 to konstrukcja klasy D o mocy sięgającej 400 W, natomiast Basso 840 pracuje w klasie AB i charakteryzuje się mocą maksymalną 125 W. Co więcej, Basso 840 ma obudowę typu bass reflex, a Basso 880 to konstrukcja o obudowie zamkniętej. Obudowa subwoofera, podobnie jak w wypadku obudów pozostałych kolumn głośnikowych, będzie miała wpływ na sposób ulokowania go w pomieszczeniu odsłuchowym. Wybierając odpowiedni model warto wziąć pod uwagę nie tylko jego moc ale także wspomnianą konstrukcję obudowy.
Kubatura, kształt i akustyka pomieszczenia
Mówiąc o doborze głośników do konkretnego pomieszczenia wszelkie rozważania ograniczają się najczęściej tylko do samej jego powierzchni. Tymczasem, niebagatelną rolę odgrywa także trzeci wymiar, czyli wysokość, na jakiej znajduje się sufit. Ma ona istotny wpływ na charakter brzmienia, zarówno pod względem poziomu zniekształceń, jak i poziomu mocy niezbędnej w przypadku wzmacniacza do nagłośnienia takiego wnętrza i rozmaitych przetworników elektroakustycznych stosowanych w kolumnach.
Nie tylko powierzchnia pomieszczenia, ale też proporcje jego poszczególnych wymiarów (włącznie z wysokością) będą miały znaczenie dla brzmienia ustawionych w nim kolumn głośnikowych. W literaturze fachowej można znaleźć nawet specjalne wytyczne, co do wspomnianych proporcji. Jedną z takich „złotych proporcji” jest 1,85:1,5:1 (odpowiednio: długość, szerokość i wysokość). Przy założeniu, że przeciętna wysokość pomieszczenia to ok. 2,7 m, to optymalny pod względem wymiarów będzie pokój, w którym poszczególne ściany mają 5 i 4 metry (powierzchnia 20 m2).
Można też spotkać się z wytycznymi uwzględniającymi wymiary pomieszczenia, według których stosunek szerokości, długości i wysokości powinien wynosić 1:1,25:3,2 dla małych pomieszczeń (do 12 m²), 1:1,6:2,5 dla pomieszczeń średniej wielkości (do 20 m²) lub 1:1,25:3,2 dla dużych przestrzeni odsłuchowych (25 m² i więcej).
Są to jednak tylko pewne wskazówki, bo praktyka pokazuje, że nie ma jednego klarownego przepisu na idealne akustycznie wnętrze. Przede wszystkim jednak żadne z wymiarów pomieszczenia nie powinny być takie same, a także nie powinny stanowić swoich wielokrotności.
Zanim zainstalujemy system stereo (np. do słuchania muzyki) lub system kina domowego (stworzony głównie z myślą o oglądaniu filmów), a mamy do wyboru dwa różne pomieszczenia do ewentualnego wykorzystania, warto sprawdzić, które będzie lepsze pod względem proporcji i akustyki dla naszych zestawów głośnikowych.
Nawet bardzo drogi system audio, wyposażony w najbardziej zaawansowane kolumny głośnikowe zapewniające szerokie pasmo przenoszenia, ale ustawione w nieprzystosowanym do niego pomieszczeniu, zagra po prostu przeciętnie. Dlatego warto zwrócić uwagę na to, co się znajduje w naszym pokoju odsłuchowym. Miękkie, materiałowe elementy aranżacji wnętrza, takie jak np. dywany, zasłony lub meble tapicerowane pochłaniają dźwięk. Odpowiednie ich usytuowanie ma tutaj kluczowe znaczenie. W wielu przypadkach właściwości akustyczne pomieszczenia można regulować w dość znacznym zakresie, np. przez zmianę pozycji mebli oraz tkanin tłumiących i pochłaniających dźwięk.
W praktyce najczęściej nie da się łatwo zmodyfikować wymiarów poszczególnych ścian, a i z wyposażeniem wnętrze nie jest łatwo pójść na pewne kompromisy i ustępstwa. Pozostaje wówczas skorygowanie akustyki pomieszczenia za pomocą odpowiednich ustrojów akustycznych pochłaniających lub rozpraszających dźwięki odtwarzane przez sprzęt audio i kolumny głośnikowe systemu stereo czy kina domowego.